Το ψωμί παχαίνει; Πόσο νερό πρέπει να πίνουμε; Τα αυγά έχουν χοληστερίνη; Σπανάκι, φακές είναι για την αναιμία;

Το ψωμί μάλλον δεν παχαίνει όσο νομίζει πολύς κόσμος. Ούτε χρειάζεται να πίνει ένας ενήλικας οκτώ ποτήρια νερό την ημέρα για να είναι υγιής. Οι μύθοι που περιβάλλουν την διατροφή είναι πολλοί. Άλλοι έχουν τις ρίζες τους στην λαϊκή θυμοσοφία, άλλοι αναδύθηκαν μέσα από προσωπικές ιστορίες και εμπειρίες, και άλλοι προέκυψαν ως απλές ενδείξεις επιστημονικών μελετών που όμως πολύ γρήγορα μετατράπηκαν σε ακλόνητες πεποιθήσεις.

Την αλήθεια έρχονται να αποκαταστήσουν οι επιστημονικές μελέτες, που συχνά-πυκνά αποδεικνύουν πως πολλά απ’ όσα πιστεύουμε είναι λάθος. Ο κ. Αντώνης Καφάτος, καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, και ο κ. Αντώνης Ζαμπέλας, επίκουρος καθηγητής Κλινικής Διατροφής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, παρουσιάζουν μερικούς από τους πιο συνηθισμένους μύθους για την διατροφή και εξηγούν γιατί δεν ισχύουν.

Το ψωμί παχαίνει;

Το ψωμί αποτελείται από υδατάνθρακες, οι οποίοι παρέχουν 4 θερμίδες ανά γραμμάριο – τις ίδιες με αυτές που παρέχουν οι πρωτεΐνες, όπως το κρέας και το ψάρι. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι όταν τρώει κανείς 100 γραμμάρια σκέτο ψωμί (το «σκέτο» έχει σημασία, διότι αν το ψωμί αλείφεται με βούτυρο ή καταναλώνεται με ζαμπόν ή τυρί, τα πράγματα αλλάζουν) ή 100 γραμμάρια σκέτο ψητό στήθος από κοτόπουλο, καταναλώνει τις ίδιες θερμίδες.

Αξίζει, όμως, να σημειωθεί ότι επειδή έχει μεγάλη σημασία να τρώει κανείς καλής ποιότητας υδατάνθρακες, πρέπει να προτιμούμε το μαύρο ή ολικής αλέσεως ψωμί, που είναι πιο θρεπτικό καθώς περιέχει (και) άφθονες φυτικές (διαιτητικές) ίνες. Οι ειδικοί συνιστούν να τρώμε καθημερινά 3 έως 5 φέτες μαύρο ψωμί, των 25-30 γραμμαρίων η κάθε μία, αναλόγως με το σωματικό μας βάρος (όσο υψηλότερο, τόσο λιγότερο πρέπει να είναι το ψωμί).

Πρέπει να πίνουμε οκτώ ποτήρια νερό την ημέρα;

Αν και αυτή είναι η επικρατούσα άποψη, οι νεότερες μελέτες δείχνουν ότι δεν χρειάζεται να πίνει κανείς οκτώ ποτήρια νερό την ημέρα για να είναι καλά ενυδατωμένος, αλλά οκτώ ποτήρια υγρών, στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα πάντα (με εξαίρεση τα οινοπνευματώδη ποτά): το νερό, οι χυμοί φρούτων και λαχανικών, οι καφέδες, το τσάϊ, τα αφεψήματα βοτάνων (γενικώς, κάθε είδους ρόφημα), τα υγρά των φρούτων και των λαχανικών, ακόμα και τα αναψυκτικά. Βέβαια, η θρεπτική αξία όλων αυτών είναι άλλο θέμα, αλλά θεωρείται πλέον βέβαιο ότι ενυδατώνουν. Αν τώρα έχετε ξηρό δέρμα, είστε επιρρεπείς στις μυϊκές κράμπες ή έχετε χρονία δυσκοιλιότητα, μπορεί και να σας λείπουν υγρά, οπότε το πιο εύκολο είναι να πίνετε περισσότερο νερό.

Οι χυμοί είναι πιο θρεπτικοί από τα φρούτα;

Ισχύει το ακριβώς αντίθετο διότι, ει μη τι άλλο, τα ολόκληρα φρούτα έχουν και φυτικές ίνες. Επιπλέον, οι χυμοί αυξάνουν ταχύτερα τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μετά την κατανάλωσή τους, επειδή απορροφώνται πιο γρήγορα.

Όποιος θέλει να έχει γερά κόκαλα, πρέπει να πίνει γάλα;

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το γάλα αποτελεί πολύτιμη πηγή ασβεστίου, αλλά απαραίτητο είναι ουσιαστικά στα βρέφη ηλικίας κάτω του 1 έτους που δεν μπορούν να φάνε τίποτε άλλο. Εάν ένας άνθρωπος δεν μπορεί (ή δεν θέλει) να πιει γάλα, μπορεί να καταναλώσει τις απαιτούμενες ποσότητες ασβεστίου από τυρί ή γιαούρτι λίγων λιπαρών και από τρόφιμα όπως τα μικρά ψάρια (γόπες, γαύρος, σαρδέλες) που επίσης περιέχουν πολύ ασβέστιο.

Όποιος έχει χοληστερίνη, δεν πρέπει να τρώει αυγά;

Τα παλιά τα χρόνια, ο κόσμος έτρωγε πολλά αυγά, αλλά όταν διαπιστώθηκε ότι ο κρόκος τους είναι πλούσιος σε χοληστερόλη, οι επιστήμονες θεώρησαν ότι η πρόσληψη τους θα έπρεπε να μειωθεί σε μεγάλο βαθμό για να προστατευθεί η καρδιαγγειακή υγεία. Οι νεότερες μελέτες, όμως, δείχνουν ότι η χοληστερόλη του αυγού επηρεάζει σε σχετικά μικρό βαθμό τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα, σε αντίθεση με τις μεγάλες ποσότητες λίπους που προέρχεται από ζωικής προέλευσης τρόφιμα, όπως το κρέας. Υπάρχουν μελέτες που έδειξαν ότι άτομα που έτρωγαν ένα αυγό την ημέρα δεν εμφάνισαν αύξηση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα τους, επειδή η συνολική πρόσληψη χοληστερόλης και κορεσμένου λίπους από την διατροφή τους ήταν χαμηλή. Τι σημαίνουν στην πράξη όλ’ αυτά; Ότι μπορεί κανείς να τρώει 2-3 αυγά την εβδομάδα, ιδίως όταν ακολουθεί ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο – αρκεί, όμως, να θυμάται ότι σε αυτά περιλαμβάνονται και όσα χρησιμοποιούνται στο μαγείρεμα και όσα «κρύβονται» σε γλυκίσματα και έτοιμα τρόφιμα του εμπορίου.

Όποιος έχει πίεση δεν πρέπει να τρώει πορτοκάλια; 

Τα πορτοκάλια είναι πλούσια στο ιχνοστοιχείο κάλιο, το οποίο ελαττώνει την αρτηριακή πίεση, δεν την αυξάνει. Επιπλέον, η βιταμίνη C που περιέχουν έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες και μπορεί να ελαττώνει την αρτηριοσκλήρυνση. Μόνο όταν η υπέρταση οφείλεται σε νεφροπάθεια δεν ενδείκνυνται τα πορτοκάλια (λόγω του καλίου), αλλά αυτό είναι σπάνιο.

Αν έχεις αναιμία, πρέπει να τρως σπανάκι και φακές;

Aν και τα τρόφιμα αυτά αποτελούν θαυμάσιες πηγές σιδήρου, ο φυτικής προέλευσης σίδηρος απορροφάται πιο δύσκολα από τον οργανισμό απ’ ότι ο ζωικής προέλευσης. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι ο σίδηρος που αξιοποιεί ο οργανισμός από το σπανάκι και τις φακές είναι λιγότερος από αυτόν που αξιοποιεί από το κρέας, τα ψάρια ή τα αυγά.

Επιμέλεια Κασσιανή Τσώνη, medlabnews.gr iatrikanea