Το παιδί μου αρνείται να κόψει την πάνα: Τι να κάνω;

Είναι το παιδί κατάλληλα προετοιμασμένο και σε (παραπάνω από) ιδανική ηλικία, για να περάσει από την πάνα στην τουαλέτα ή το γιο-γιο αλλά… απλώς δεν θέλει να κάνει αυτό το βήμα και σας το δείχνει με κάθε τρόπο;  Αναγνωρίστε τα σημάδια και δημιουργήστε τις συνθήκες για μία ομαλή μετάβαση, χωρίς γκρίνιες και κλάματα.

Ποια δείγματα μαρτυρούν απροθυμία;

Αναζητήστε σημάδια που δείχνουν πως το παιδί, παρ’ ότι είναι έτοιμο, δεν επιθυμεί να κάνει το επόμενο βήμα:

• δεν δέχεται να κάτσει στο γιο-γιο ή τη λεκάνη
• φοβάται να κάτσει στο γιο-γιο ή τη λεκάνη
• κρατάει τα τσίσα ή τα κακά επίτηδες
• κάνει τσίσα ή κακά στην πάνα επίτηδες

Γιατί αντιστέκεται στο να κόψει την πάνα ένα μεγαλύτερο παιδί;

• Ο φόβος είναι πάντα ένας από τους πρώτους λόγους που αναζητάμε σε αυτές τις περιπτώσεις. Ορισμένα παιδιά νηπιακής ηλικίας φοβούνται ότι θα πέσουν στη λεκάνη ή τα τρομοκρατεί ο ήχος από το καζανάκι ή φοβούνται πως το νερό θα παρασύρει και τα ίδια στη σκοτεινή, άγνωστη τρύπα . Επίσης, πολλά μικρά παιδιά πιστεύουν ότι χάνουν ένα κομμάτι του σώματός τους, όταν αφοδεύουν.
• Διεκδικεί την ελευθερία του. Aν νιώσει πίεση στο να κόψει την πάνα μπορεί από αντίδραση να μπει σε μία «μάχη κυριαρχίας», απλώς για να περάσει το δικό του.
• Θέλει την προσοχή των γονιών του. Είναι ο τρόπος του για να επικοινωνήσει μαζί σας και να σας εκφράσει τον φόβο και την αγωνία του και αλλά και μία προσπάθεια να σας κάνει να εμπλακείτε λεκτικά ή συναισθηματικά μαζί του.
• Μπορεί να του φαίνεται μία ακόμα μεγάλη αλλαγή σε μία άλλη μεγάλη αλλαγή. Αν, για παράδειγμα, ήρθε στην οικογένεια ένα μωρό ή το παιδί άρχισε παιδικό σταθμό ή μετακομίσατε πρόσφατα, μπορεί το παιδί να μην είναι δεκτικό στο να αλλάξει τη ρουτίνα του τη δεδομένη στιγμή, γιατί αυτό του προκαλεί ανασφάλεια.
• Είναι απασχολημένο! Όσο απλό και αν ακούγεται, ένα παιδί δεν θέλει να διακόψει το παιχνίδι του για να πάει στο γιο-γιο ή στη λεκάνη, οπότε προτιμά την «άνεση» της πάνας.

Πώς να αντιδράσετε, όταν αρνείται να κόψει την πάνα ενώ ήρθε πια η ώρα;

• Καν’τε τη διαδικασία να είναι επιλογή του, χωρίς πίεση. Αν το παιδί δεν είναι δεκτικό, αφήστε να περάσει ένα διάστημα και ξαναπροσπαθήστε. Είναι σημαντικό να καταλάβετε ότι δεν σας «κυνηγάει το ρολόι». Κάθε παιδί έχει τους δικούς τους χρόνους ετοιμότητας.
• Αν διστάζει λόγω φόβου διερευνήστε πού έγκειται η φοβία του. Ρωτήστε το τι είναι αυτό που το τρομάζει. Είναι, για παράδειγμα, ο ήχος που κάνει το καζανάκι; Τότε δοκιμάστε να το πατάτε αφού βγει το παιδί απ’ το μπάνιο, ώστε να εξοικειωθεί σταδιακά. Μήπως φοβάται ότι θα πέσει στη λεκάνη; Τότε κρατήστε το απ’ τα μπράτσα όσο κάθεται, για να νιώσει την ασφάλεια της στήριξής σας (πρακτικά και ψυχολογικά).
• Δώστε του έλεγχο σε άλλες «περιοχές». Αφήστε το π.χ. να διαλέξει τι θα φορέσει ώστε να κατευνάσετε την αντιδραστικότητά του στο θέμα «κόβω την πάνα».
• Διαβάστε βιβλία για το κόψιμο της πάνας. Ένας σούπερ ήρωας που χρησιμοποιεί την τουαλέτα μπορεί να λειτουργήσει πολύ εμψυχωτικά για το παιδί.
• «Στρατολογήστε» τρίτους στην προσπάθεια. Πολλές φορές, τα προτρεπτικά λόγια ενός ξαδέλφου ή μιας θείας μπορούν να λειτουργήσουν πιο εμπνευστικά από την ενθάρρυνση των γονιών.
• Προσέξτε τις λέξεις που χρησιμοποιείτε. Αποφύγετε εκφράσεις όπως «είσαι ακόμα μωρό; Τα μωρά φορούν ακόμα πάνα!» που μπορεί να βάλουν «ταμπέλα» στο παιδί και να το μπλοκάρουν περισσότερο στην προσπάθειά του.
• Μην το αποδοκιμάζετε. Έτσι, μπορεί να νιώσει πως σας απογοητεύει ενώ το να κόψει την πάνα είναι απλώς μία φυσιολογική εξέλιξη, όχι μια κίνηση που γίνεται για να δώσει χαρά ή περηφάνια στους γονείς.
• Κρατήστε τη ρουτίνα της πάνας αλλά… «αποδυναμωμένη». Ενώ προηγουμένως η ώρα της πάνας ήταν γεμάτη αγκαλιές, φιλιά και στιγμές «δεσίματος», τώρα μπορεί να γίνει πιο απλή και διεκπεραιωτική και το κέντρο της εστίασης να είναι η τουαλέτα. Αδειάστε την πάνα στην λεκάνη μπροστά στο παιδί, ώστε να δει πού πηγαίνουν τα κακά και γενικά, μιλήστε συνεχώς για τη χρήση της τουαλέτας.
• Κάντε την τουαλέτα κομμάτι της καθημερινότητας. Μετά από κάθε γεύμα, πηγαίντε το παιδί στον συγκεκριμένο χώρο, ώστε να εξοικειωθεί με τη διαδικασία.
• Αποκλείστε ιατρικά προβλήματα και διαταραχές. Αν πιστεύετε ότι το παιδί αρνείται να κόψει την πάνα,  λόγω ανεπαρκούς ικανότητάς του να εκπαιδευτεί στη χρήση της τουαλέτας, συμβουλευθείτε τον παιδίατρό σας. Ούτως ή άλλως, ο παιδίατρός σας είναι ο πρώτος άνθρωπος που θα σας καθοδηγήσει στο να περάσετε στην επόμενη φάση στον τομέα αυτό.

Το σημαντικότερο είναι να δείτε την πρόκληση αυτή από τη θετική της πλευρά.  Το ότι το παιδί θα κόψει την πάνα αργά ή γρήγορα είναι βέβαιο. Τουλάχιστον, μπορείτε να επωφεληθείτε από αυτή την περίοδο, για να γνωρίσετε καλύτερα τον μικρό σας «αντιρρησία», να καταλάβετε τα όρια και τις αντοχές του και τον τρόπο αντίδρασης του στη δυσκολία και την πίεση. Και αυτή η γνώση, δεν είναι μικρή υπόθεση για έναν γονιό!