Σωστή διατροφή και υγεία: Οι κανόνες της βασικής διατροφής
Από τη Μαρία Αθ. Ψωμά, Ιατρό- Βιοπαθολόγο, Διδάκτορα Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρική & Χειρουργική της παχυσαρκίας (psoma.gr).
Κατά καιρούς ακούμε για δίαιτες “της μόδας”, οι οποίες κυρίως βασίζονται σε απαγορεύσεις, μονοφαγίες, στέρηση, ακόμα και σε σκευάσματα. Αρχικά, αυτό που θα πρέπει όλοι να κατανοήσουμε είναι ότι καμία δίαιτα δεν είναι για όλους! Κάθε σώμα και οργανισμός είναι διαφορετικά. Αλλά όχι μόνο αυτό, και κάθε δεκαετία που μεγαλώνουμε είναι διαφορετική όσον αφορά τις θρεπτικές ανάγκες και το μεταβολισμό. Διαφορετική αντιμετώπιση έχει μια γυναίκα από έναν άνδρα, μία γυναίκα σε εμμηνόπαυση από μία σε αναπαραγωγική ηλικία, ένα άτομο που αθλείται από ένα που κάνει καθιστική ζωή. Αντίστοιχα, άλλες ανάγκες έχει κάποιος με ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη ή κάποιος με ιστορικό καρδιοπαθειών. Γι’ αυτό και ο στόχος μας θα πρέπει να είναι ένα υγιές βάρος και μια βασική διατροφή που θα μας στηρίζει στην καθημερινότητα, δίνοντάς μας ευεξία και ενέργεια.
Σωστή διατροφή και υγεία: Οι κανόνες της βασικής διατροφής:
‣ Σωστές θερμίδες Όποια δίαιτα και να ακολουθήσουμε, δεν πρόκειται να υπάρξει μείωση βάρους, αν δεν έχουμε αρνητικό θερμιδικό ισοζύγιο. Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να κάνουμε ολιγοθερμιδικές δίαιτες ή δίαιτες πείνας, αφού τότε θα έχουμε το αντίθετο αποτέλεσμα. Ο οργανισμός θα εκλάβει τις λίγες θερμίδες ως ασιτία και θα μειώσει το μεταβολισμό. Το αποτέλεσμα; Όταν ξαναρχίσεις να τρως κανονικά, θα πάρεις όλα τα κιλά που έχασες και ίσως ακόμα περισσότερα. Ιδανικά, πριν ξεκινήσεις μια διατροφή για απώλεια κιλών, είναι καλό να γίνεται μέτρηση του βασικού μεταβολισμού ώστε ο ειδικός να προσαρμόσει το πρόγραμμα διατροφής.
‣ Καθαρή διατροφή: Εκτός από τον αριθμό των θερμίδων, αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι η ποιότητα. Η διατροφή μας θα πρέπει να βασίζεται σε ανεπεξέργαστα προϊόντα, λαχανικά και φρούτα τα οποία να είναι πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Δεν έχει νόημα να μετράς θερμίδες και να τις καταναλώνεις σε τσιπς, γλυκά και σοκολάτες! Φυσικά και η παρασπονδία μπορεί να γίνει, αλλά να μην είναι μέρος της καθημερινότητας.
‣ Όχι σε ακραίες συμπεριφορές: Η αποχή από τη γλουτένη, τους υδατάνθρακες, τα γαλακτοκομικά, το κρέας, τα φρούτα είναι “απαραίτητη” σε ορισμένες δίαιτες. Κανείς όμως δεν πάχυνε ούτε τρώγοντας φρούτα ούτε γαλακτοκομικά. Μπορεί με μια τέτοια δίαιτα να δεις αποτέλεσμα αρχικά, κυρίως αφού εξαιτίας των περιορισμών μειώνεται η θερμιδική κατανάλωση. Σίγουρα όμως δε θα έχουν αποτέλεσμα μακροπρόθεσμα και μπορεί να είναι επιβλαβείς για την υγεία σου. Το καλύτερο; Προσπάθησε να αλλάξεις διατροφική συμπεριφορά. Για παράδειγμα, σταμάτησε να τρως όταν νιώθεις χορτάτη κατά 80%, να μασάς καλά την τροφή σου και να αποφεύγεις το πρόχειρο φαγητό.
‣ Έλεγχος της μερίδας: Μην αγχώνεσαι για το πόσο συχνά τρως. Παλιότερα προτείναμε συχνά μικρά γεύματα κάθε 3 ώρες. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει για όλους. Άλλοι λειτουργούν καλύτερα με τρία γεύματα και άλλοι με έξι. Αυτό που έχει σημασία είναι να μην ξεπερνάς τις θερμίδες που χρειάζεσαι και η διατροφή σου να είναι πλήρης σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία.
‣ Καλή ενυδάτωση: Αυτός είναι ένας απαράβατος κανόνας όχι μόνο για τη μείωση βάρους, αλλά και για την υγεία σου. Επιπλέον, πίνοντας αρκετό νερό κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενεργοποιείται ο μεταβολισμός σου.
‣ Βάλε πρωτεΐνη στο πιάτο σου: Για να “κάψεις” περισσότερες θερμίδες, αλλά και για να ενισχύσεις τους μυς σου με θρεπτικά συστατικά, βεβαιώσου ότι προσλαμβάνεις επαρκή ποσότητα πρωτεΐνης από τις τροφές που καταναλώνεις. Η ιδανική ποσότητα για ένα υγιές άτομο είναι 0,8-1,2 γρ. ανά κιλό σωματικού βάρους ημερησίως. Τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνη και χαμηλές σε λιπαρά είναι τα ψάρια ή το στήθος κοτόπουλου και το αβγό. Επιπλέον, η πρωτεΐνη προκαλεί πιο εύκολα κορεσμό, με αποτέλεσμα να παραμένεις χορτάτη για περισσότερες ώρες.
‣ Αύξησε την κατανάλωση φυτικών ινών: Αυτές βρίσκονται στα φρούτα, τα λαχανικά, στους σπόρους, στα όσπρια και τα δημητριακά ολικής αλέσεως. Οι φυτικές ίνες περνούν από το πεπτικό χωρίς να απορροφηθούν και ενισχύουν την κινητικότητα του εντέρου απομακρύνοντας τοξίνες και όλα τα επιβλαβή βακτήρια. Επιπλέον, αυξάνουν τον κορεσμό και βοηθούν στην απώλεια κιλών. Η αυξημένη κατανάλωσή τους συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων –χάρη στη μείωση της χοληστερίνης–, χολολιθίασης και καρκίνου του παχέος εντέρου.
‣ Προτίμησε “καλούς” υδατάνθρακες: Οι σύμπλοκοι υδατάνθρακες περιέχουν περισσότερα θρεπτικά συστατικά και φυτικές ίνες. Απορροφώνται με πιο αργό ρυθμό από τον οργανισμό, ανεβάζοντας το σάκχαρο πιο ομαλά και μας κρατάνε χορτάτους για περισσότερη ώρα. Αυτό τους καθιστά ιδανική τροφή για τους διαβητικούς και για όσους θέλουν να έχουν ένα υγιές βάρος.
Οι πιο γνωστοί είναι:
- Το ψωμί ολικής αλέσεως, το σικάλεως, το πολύσπορο, το χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, το κριθαρένιο
- Το ρύζι (καστανό ή μπασμάτι)
- Τα ζυμαρικά ολικής αλέσεως
- Τα όσπρια, όπως φακές, ρεβίθια και φασόλια, που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και βιταμίνες.
- Εξαιρετική είναι επίσης και η κινόα, η οποία είναι δημητριακό υψηλό σε πρωτεΐνη.
‣ Επίλεγε “καλό” λίπος: Απόφυγε τα κορεσμένα trans λιπαρά που βρίσκονται στα επεξεργασμένα τρόφιμα (τσιπς, τηγανητά κ.λπ.) και προτίμησε τα καλά λιπαρά. Αυτά βρίσκονται στο αγνό παρθένο ελαιόλαδο, το αβοκάντο, στους ξηρούς καρπούς και στα λιπαρά ψάρια. Ενεργοποιούν το μεταβολισμό, λειτουργούν αντιγηραντικά (υγιές δέρμα και μαλλιά), μειώνουν τις φλεγμονές και προστατεύουν το καρδιαγγειακό σύστημα.
