Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την πολύδυμη κύηση

Γράφει ο Ιάκωβος Σούσης, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος, Ιατρός Αναπαραγωγής.

Όταν στη μήτρα της εγκύου αναπτύσσονται περισσότερα από ένα έμβρυα, μιλάμε για πολύδυμη κύηση. Τα μωρά μπορεί να είναι πανομοιότυπα κι άλλες φορές να μοιάζουν όσο οποιαδήποτε διαφορετικής ηλικίας αδέλφια.

Ας δούμε αρχικά ποιες είναι οι κατηγορίες των μωρών που γεννιούνται από πολύδυμες εγκυμοσύνες.

1. Πανομοιότυπα (μονοζυγωτικά)

Όταν αρχίσει η δημιουργία του εμβρύου, όταν δηλαδή ένα σπερματοζωάριο γονιμοποιήσει το ωάριο, μπορεί να χωριστεί στα δύο και τότε προκύπτουν πανομοιότυπα δίδυμα. Εάν ένα από αυτά χωριστεί και πάλι, θα προκύψουν πανομοιότυπα τρίδυμα, και ούτω καθεξής.

Όλα τα μωρά έχουν τα ίδια γονίδια, είτε θα είναι όλα αγόρια είτε όλα κορίτσια και θα μοιάζουν καταπληκτικά μεταξύ τους. Σε πολλαπλές κυήσεις, είναι σπάνιο να είναι πανομοιότυπα τα μωρά. Αυτό συμβαίνει 3-4 φορές στις 1.000 γεννήσεις.

2. Ετεροζυγωτικά

Μερικές φορές, περισσότερα από ένα ωάρια απελευθερώνονται από την ωοθήκη μιας γυναίκας. Εάν το κάθε ωάριο γονιμοποιηθεί από διαφορετικό σπερματοζωάριο, προκύπτουν ετεροζυγωτικά μωρά, τα οποία αντίθετα με τα πανομοιότυπα, έχουν τόσο διαφορετικά γονίδια, όσο και οποιαδήποτε αδέλφια διαφορετικής ηλικίας από τους ίδιους γονείς. Αυτού του είδους οι πολύδυμες κυήσεις είναι πιο συνηθισμένες.

3. Ίδια μαμά, διαφορετικός μπαμπάς

Έχει καταγραφεί σπάνια να γεννηθούν από μία κύηση μωρά που έχουν την ίδια μαμά και διαφορετικό μπαμπά, αλλά είναι μία πιθανότητα. Αυτό μπορεί να συμβεί εάν μια γυναίκα έχει απελευθερώσει δύο ή περισσότερα ωάρια και έχει ερωτική επαφή με διαφορετικούς άνδρες στο «γόνιμο παράθυρό» της (δηλαδή τις ημέρες γύρω από την ωορρηξία, οπότε και είναι πολύ αυξημένες οι πιθανότητες να μείνει έγκυος) και τα ωάρια γονιμοποιηθούν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές.

Πως γίνεται ο τοκετός στις πολύδυμες εγκυμοσύνες;

Πολύ συχνά, όταν η έγκυος κυοφορεί περισσότερα από ένα μωρά, επιλέγουμε να γίνει καισαρική τομή, για την προστασία της υγείας της μητέρας και των μωρών της.

Πότε έχει περισσότερες πιθανότητες να έχει πολύδυμη κύηση μία γυναίκα;

Κληρονομικότητα και ηλικία

Η συχνότητα εγκυμοσύνης με μονοζυγωτικά (πανομοιότυπα) δίδυμα, τρίδυμα κλπ δεν επηρεάζεται από την κληρονομικότητα ή την ηλικία της μητέρας.

Αντιθέτως, η εγκυμοσύνη με διζυγωτικά μωρά επαναλαμβάνεται στην οικογένεια και έχει σαφώς κληρονομικά χαρακτηριστικά. Οι πιθανότητες αυξάνονται όταν η μητέρα έχει στην οικογένειά της παρόμοια περίπτωση και κυρίως όταν πρόκειται για συγγενή πρώτου βαθμού, δηλαδή η μητέρα ή η αδελφή της είχαν πολύδυμη διζυγωτική κύηση. Στις περιπτώσεις που η ίδια η γυναίκα έχει γεννηθεί από διζυγωτική κύηση (είναι δίδυμη, τρίδυμη κλπ) έχει δεκαπλάσια πιθανότητα για πολύδυμη κύηση.

Οι διζυγωτικές κυήσεις είναι πιο συχνές μεταξύ των γυναικών που διανύουν την 3η δεκαετία της ζωής τους. Θεωρείται πιο πιθανό σε αυτές τις ηλικίες οι γυναίκες να παράγουν δύο ωάρια σε ορισμένους κύκλους.

Θεραπεία γονιμότητας

Εάν ένα ζευγάρι δεν έχει καταφέρει να αποκτήσει παιδί για 12 μήνες όταν η γυναίκα είναι κάτω των 35 ετών (ή 6 μηνών αν είναι άνω των 35 ετών – ηλικία που μειώνεται ραγδαία η γονιμότητά της), ο ιατρός αναπαραγωγής μπορεί να συστήσει φαρμακευτική αγωγή, για να απελευθερώσουν οι ωοθήκες της περισσότερα ωάρια. Με αυτό τον τρόπο αυξάνονται οι πιθανότητες εγκυμοσύνης και οι πιθανότητες να κυοφορήσει περισσότερα από ένα μωρά.

Εξωσωματική Γονιμοποίηση

Στη θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης, ο ιατρός συλλέγει πολλά ωάρια από τις ωοθήκες μιας γυναίκας, αφού έχει κάνει ορμονική θεραπεία. Τα ωάρια γονιμοποιούνται με σπερματοζωάρια στο εργαστήριο και στη συνέχεια μεταφέρονται στη μήτρα. Επειδή δεν είναι σίγουρο ότι θα εμφυτευθεί στο ενδομήτριο το ένα γονιμοποιημένο ωάριο που θα μεταφερθεί, κάποιες φορές μεταφέρουμε δύο ή περισσότερα έμβρυα και κάποιες φορές προκύπτουν πολύδυμες κυήσεις.

Το ύψος της μητέρας μπορεί να παίζει ρόλο στις πιθανότητες πολύδυμης κύησης

Μελέτη έδειξε ότι οι γυναίκες που έχουν πολύδυμες κυήσεις είναι κατά μέσο όρο 2,5 εκατοστά πιο ψηλές από τις υπόλοιπες μαμάδες. Μια ορμόνη που έχουν περισσότερο οι ψηλότερες γυναίκες, ένας αυξητικός παράγοντας που μοιάζει με ινσουλίνη (IGF) μπορεί να είναι η αιτία. Είναι πιθανό το IGF να κάνει τις ωοθήκες μιας γυναίκας να απελευθερώνουν περισσότερα ωάρια, αλλά χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να βεβαιωθούμε. Είναι πιθανός ο πρόωρος τοκετός στις πολύδυμες κυήσεις Ο πρόωρος τοκετός είναι η πιο συνηθισμένη επιπλοκή στις πολύδυμες κυήσεις. Η κύηση θεωρείται ολοκληρωμένη μετά τις 37 εβδομάδες, αλλά στις περισσότερες πολύδυμες κυήσεις ο τοκετός γίνεται πρόωρα, πριν την 37η εβδομάδα. Υπολογίζεται ότι είναι 6 φορές πιο πιθανό να γεννηθούν πρόωρα σε σχέση με την μονήρη κύηση.

Υπάρχει πιθανότητα προεκλαμψίας

Μία άλλη, αρκετά συνηθισμένη επιπλοκή στις πολύδυμες κυήσεις είναι η προεκλαμψία (υψηλή αρτηριακή πίεση και λευκωματουρία) που μπορεί να είναι επικίνδυνη για τη μητέρα και τα μωρά. Προεκλαμψία μπορεί να υπάρξει σε οποιαδήποτε εγκυμοσύνη, αλλά είναι πιο συχνή όταν η γυναίκα κυοφορεί περισσότερα από ένα μωρά. Ευτυχώς υπάρχει φαρμακευτική αγωγή για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης και τη διαχείριση των άλλων συμπτωμάτων.

Στενή παρακολούθηση από τον γιατρό σας

Στις πολύδυμες κυήσεις, ο γιατρός σας θα παρακολουθεί συχνά με υπερηχογραφήματα και εξετάσεις αίματος τόσο την ανάπτυξη των μωρών όσο και την υγεία σας.

Η πείρα μου έχει δείξει ότι οι πολύδυμες κυήσεις στην μεγάλη πλειοψηφία τους έχουν αίσιο τέλος. Όταν γίνεται εξωσωματική γονιμοποίηση, καλό θα ήταν να τις αποφεύγουμε, μεταφέροντας ένα έμβρυο εφόσον αυτό είναι εφικτό.