Η διάγνωση και η θεραπεία όγκων του εγκεφάλου
Την τελευταία δεκαετία, η διάγνωση και η θεραπεία όγκων του εγκεφάλου έχουν εξελιχθεί σημαντικά και περιλαμβάνουν προηγμένες τεχνικές απεικόνισης, ιατρική ακριβείας, ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές μεθόδους και νέες θεραπευτικές στρατηγικές. Συγκεκριμένα μπορούμε να αναφέρουμε:
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Προηγμένες τεχνικές απεικόνισης:
Μαγνητική Τομογραφία (MRI): Η λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) και η απεικόνιση τανυστή διάχυσης (DTI) παρέχουν λεπτομερείς εικόνες των δομών και των λειτουργιών του εγκεφάλου, βοηθώντας στον ακριβή εντοπισμό του όγκου και την αξιολόγηση των γύρω ιστών.
Τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET): Χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με μαγνητική τομογραφία ή αξονική τομογραφία, η απεικόνιση PET βοηθά στη διαφοροποίηση μεταξύ ιστού όγκου και φυσιολογικού εγκεφαλικού ιστού, καθώς και αξιολόγηση της μεταβολικής δραστηριότητας του όγκου.
Φασματοσκοπία Μαγνητικού Συντονισμού (MRS): Παρέχει μεταβολικές πληροφορίες για εγκεφαλικές βλάβες, βοηθώντας στη διάγνωση των όγκων.
Μοριακό και Γενετικό Προφίλ:
Genomic Sequencing: Προσδιορίζει συγκεκριμένες μεταλλάξεις και μοριακά χαρακτηριστικά όγκων εγκεφάλου, καθοδηγώντας τη στοχευμένη θεραπεία.
Βιοδείκτες: Οι αναλύσεις που αφορούν το κυκλοφορούν DNA όγκου (ctDNA) στο αίμα, προσφέρουν μια λιγότερο επεμβατική μέθοδο για την παρακολούθηση της εξέλιξης του όγκου και της ανταπόκρισης στη θεραπεία.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Χειρουργικές επεμβάσεις:
Ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές: Τεχνικές όπως η ενδοσκοπική χειρουργική και η διάμεση θερμική θεραπεία με λέιζερ (LITT) μειώνουν τη βλάβη στον περιβάλλοντα εγκεφαλικό ιστό.
Διεγχειρητική μαγνητική τομογραφία και νευροπαρακολούθηση: Βελτιώνουν την ακρίβεια και την ασφάλεια των εκτομών όγκων.
Ακτινοθεραπεία:
Θεραπεία με δέσμη πρωτονίων: Προσφέρει εξαιρετικά στοχευμένη ακτινοβολία, προστατεύοντας τους περιβάλλοντες υγιείς ιστούς.
Στερεοτακτική Ακτινοχειρουργική (SRS): Gamma-knife και X-Knife που στοχεύουν με ακρίβεια όγκους με υψηλές δόσεις ακτινοβολίας σε λιγότερες συνεδρίες, χωρίς τις παρενέργειες της κλασσικής ακτινοβολίας.
Σε πειραματικό αλλά ήδη προχωρημένο στάδιο μελετάται και η χρήση εστιασμένων υπερήχων για την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων
Χημειοθεραπεία και στοχευμένη θεραπεία:
Temozolomide: Παραμένει ο τυπικός χημειοθεραπευτικός παράγοντας για το γλοιοβλάστωμα.
Στοχευμένες θεραπείες: Φάρμακα όπως το bevacizumab (ένας αντι-αγγειογενής παράγοντας) και νεότεροι παράγοντες που στοχεύουν συγκεκριμένες μοριακές οδούς (π.χ. αναστολείς BRAF για μεταλλαγμένους όγκους BRAF).
Ανοσοθεραπεία:
Μονοκλωνικό αντίσωμα κατά του προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου: Παράγοντες όπως το pembrolizumab και το nivolumab διερευνώνται σε κλινικές δοκιμές για τη δυνατότητά τους να ενισχύσουν την ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να καταπολεμά τους όγκους.
Θεραπεία Τ-κυττάρων CAR: Τα γενετικά τροποποιημένα Τ-κύτταρα έχουν σχεδιαστεί για να στοχεύουν συγκεκριμένα αντιγόνα όγκου.
Τα TTF ή TT Fields, είναι μια σχετικά νέα, μη επεμβατική τεχνική για ενήλικες με έναν τύπο όγκου εγκεφάλου που ονομάζεται γλοιοβλάστωμα. Μια συσκευή γνωστή ως Optune® που χρησιμοποιεί εναλλασσόμενα ηλεκτρικά πεδία για να αναστείλει την ανάπτυξη του όγκου. Εγκρίθηκε για χρήση σε ασθενείς με γλοιοβλάστωμα.
Γονιδιακές και ιϊκές θεραπείες: Ογκολυτικοί ιοί: Οι γενετικά τροποποιημένοι ιοί μολύνουν επιλεκτικά και σκοτώνουν τα καρκινικά κύτταρα ενώ διεγείρουν μια αντικαρκινική ανοσολογική απόκριση.
Επεξεργασία γονιδίων (CRISPR): Οι πιθανές μελλοντικές εφαρμογές περιλαμβάνουν την άμεση στόχευση και τη διόρθωση γενετικών μεταλλάξεων που οδηγούν στην ανάπτυξη του όγκου.
Αναδυόμενες και Πειραματικές Θεραπείες
Νανοτεχνολογία: Παρέχει φάρμακα απευθείας στο σημείο του όγκου, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα και μειώνοντας τις συστηματικές παρενέργειες.
Τεχνητή Νοημοσύνη (AI): Βοηθά στην έγκαιρη ανίχνευση όγκων εγκεφάλου, βελτιστοποιώντας τα σχέδια θεραπείας και πρόβλεψη αποτελεσμάτων με βάση μεγάλα σύνολα δεδομένων.
Εξατομικευμένη Ιατρική: Χρησιμοποιεί λεπτομερή μοριακό και γενετικό προφίλ όγκων για να προσαρμόσει εξατομικευμένα θεραπευτικά σχήματα.
ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Συμπερασματικά η διαχείριση των όγκων του εγκεφάλου απαιτεί τη συνεργασία, Νευρολόγων, Ακτινολόγων, Ογκολόγων, Νευροχειρουργών και εξειδικευμένων νοσηλευτών στα πλαίσια μίας οργανωμένης διεπιστημονικής ομάδας για την διασφάλιση μιας ολοκληρωμένης και συντονισμένης προσέγγισης στη φροντίδα των ασθενών.
Συνολικά, ενώ έχουν σημειωθεί σημαντικές πρόοδοι, συνεχίζεται η προσπάθεια ανεύρεσης και ανάπτυξης νέων θεραπειών για την αντιμετώπιση των όγκων του εγκεφάλου, με στόχο την προσφορά πιο αποτελεσματικών θεραπειών και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Κωνσταντίνος Κουμάκης, Νευρολόγος – Ψυχίατρος, Διευθυντής Νευρολογικής Κλινικής, ΙΑΣΩ Γενική Κλινική
Ιωάννης Βελέντζας, Νευρολόγος – Ψυχίατρος, Διευθυντής Νευρολογικής Κλινικής & Εργαστηρίου Νευροφυσιολογίας, ΙΑΣΩ Γενική Κλινική
Ευαγγελία Σωτηρίου, Νευρολόγος, Αναπληρώτρια Διευθύντρια Νευρολογικής Κλινικής ΙΑΣΩ Γενική Κλινική
Αγγελική Σακελλάρη, Νευρολόγος, Επιμελήτρια Νευρολογικής Κλινικής ΙΑΣΩ Γενική Κλινική
