Αναγνωρίζοντας τα συμπτώματα της νόσου Parkinson

Γράφει ο Κωνσταντίνος Κόβας | Νευρολόγος

Η νόσος Parkinson αποτελεί τη δεύτερη πιο συχνή νευροεκφυλιστική νόσο με έναρξη στην ενήλικη ζωή. Περιεγράφηκε πρώτη φορά πριν από 200 χρόνια από τον James Parkinson, ο οποίος την ονόμασε «τρομώδη παράλυση». Αυτή τη στιγμή υπολογίζεται ότι νοσεί περίπου το 0,3% του παγκόσμιου πληθυσμού άνω των 40 ετών και ο αριθμός των ασθενών θα συνεχίσει να αυξάνεται, όσο αυξάνεται ο μέσος όρος ζωής.

Παραδοσιακά η νόσος Parkinson θεωρείται μια κινητική νόσος με πολύ συγκεκριμένα συμπτώματα. Πλέον αναγνωρίζεται και μια πληθώρα «μη κινητικών συμπτωμάτων», τα οποία μπορεί να προηγούνται έτη ή και δεκαετίες της εμφάνισης των τυπικών κινητικών. Ωστόσο οι ασθενείς μπορεί να τα παραβλέπουν, μη αξιολογώντας σωστά τις αλλαγές στο σώμα και την καθημερινότητα τους. Ή μπορεί να αναζητούν μεν ιατρική βοήθεια, αλλά προς λάθος κατεύθυνση, με αποτέλεσμα την καθυστέρηση στη διάγνωση της νόσου. Επιπλέον αρκετοί ασθενείς με κάποια άλλη διαταραχή στη βάδιση ή στην κινητικότητα κάποιου άκρου, απευθύνονται εσφαλμένα σε Νευρολόγο με το φόβο της νόσου Parkinson. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να υπάρχει σωστή ενημέρωση του κοινού και επαγρύπνηση, για να μην χάνεται πολύτιμος χρόνος.

Τα βασικά κινητικά συμπτώματα της νόσου Parkinson είναι:

• ο τρόμος – εμφανίζεται στο άνω και λιγότερο συχνά στο κάτω άκρο. Τυπικά εμφανίζεται στη μια μεριά του σώματος και όσο η νόσος εξελίσσεται επεκτείνεται και στην άλλη. Ο τρόμος, όταν υπάρχει, γίνεται αντιληπτός στην ηρεμία, όταν το άκρο βρίσκεται σε χαλαρή και υποστηριζόμενη θέση, ενώ συνήθως υποχωρεί κατά την κίνηση.
• η βραδυκινησία – πρόκειται για μια γενικευμένη βραδύτητα στις κινήσεις, με μειωμένο εύρος αυτών. Οι ασθενείς συχνά αναφέρουν κούραση, αδυναμία, δυσκολία στο συντονισμό. Εμφανίζουν δυσκολία σε απλές κινήσεις, όπως το κούμπωμα κουμπιών, το δέσιμο των κορδονιών, το μέτρημα κερμάτων. Επίσης στη βάδιση τα βήματα είναι πιο μικρά, υπάρχει αστάθεια ή δυσκολία στην έγερση από την καρέκλα,. Αποτελεί πρώιμο σύμπτωμα της νόσου και όσο εξελίσσεται, δημιουργείται μεγαλύτερη δυσκολία στη στάση και τη βάδιση.
• η δυσκαμψία – πρόκειται για αντίσταση στην παθητική κίνηση μιας άρθρωσης. Μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε στο σώμα, στην αρχή συνήθως ετερόπλευρα και να προκαλέσει ακαμψία και πόνο. Χαρακτηριστικά οι ασθενείς αναζητούν βοήθεια σε ορθοπεδικό, θεωρώντας ότι πρόκειται για πρόβλημα στην άρθρωση. Η δυσκαμψία προκαλεί τη χαρακτηριστική σκυμμένη στάση και το μειωμένο εύρος κινήσεων στα άνω άκρα κατά τη βάδιση, τα οποία μοιάζουν κολλημένα στον κορμό.
• η αστάθεια στη βάδιση – πρόκειται για διαταραχή της στάσης και θέσης του σώματος, με εύκολη απώλεια ισορροπίας και συχνές πτώσεις, χαρακτηριστικό «κόλλημα» του ποδιού κατά την έναρξη της κίνησης ή την αλλαγή κατεύθυνσης. Εμφανίζεται πιο όψιμα, κατά την εξέλιξη της νόσου.

Άλλα κινητικά συμπτώματα της νόσου Parkinson αποτελούν, η υπομιμία (το χαρακτηριστικό ανέκφραστο προσωπείο, με δυσκολία στην έκφραση των συναισθημάτων), οι μειωμένοι βλεφαρισμοί, η δυσφαγία, η σιελόρροια, η διαταραχή στην ομιλία (χαμηλή φώνηση, δυσαρθρία και επανάληψη λέξεων), η μικρογραφία (ο γραφικός χαρακτήρας αλλάζει με μικρά και ενωμένα γράμματα).

Στα μη κινητικά συμπτώματα της νόσου, τα οποία μπορεί να προηγούνται των κινητικών, περιλαμβάνονται :

• η υποσμία, η οποία μπορεί να αποτελεί πολύ πρώιμο σύμπτωμα
• οι διαταραχές στον ύπνο, με αυπνία, διακοπτόμενο ύπνο, κινήσεις των άκρων, έντονη δραματοποίηση ονείρων με ενίοτε βίαιες κινήσεις και κραυγές, εφιάλτες, ημερήσια υπνηλία
• η ορθοστατική υπόταση
• οι διαταραχές στη διάθεση, με καταθλιπτικό συναίσθημα, άγχος, απάθεια, απόσυρση
• οι γαστρεντερολογικές διαταραχές, με δυσκοιλιότητα, μετεωρισμό,
• οι ουρολογικές διαταραχές, με συχνοουρία, επιτακτική ούρηση, σεξουαλική δυσλειτουργία
• οι πόνοι, γενικευμένοι ή εντοπισμένοι, χωρίς σαφή αιτία
• σε προχωρημένα στάδια της νόσου εμφανίζεται έκπτωση των ανώτερων νοητικών λειτουργιών και άνοια, με οπτικοακουστικές ψευδαισθήσεις

Η κλινική εικόνα λοιπόν της νόσου Parkinson περιλαμβάνει μια μεγάλη γκάμα από κινητικά και μη κινητικά συμπτώματα. Πολλά από αυτά μπορεί να έχουν εμφανιστεί πολύ πριν η νόσος εξελιχθεί και τελικά ζητηθεί ιατρική βοήθεια. Η σωστή αναγνώριση και αξιολόγηση από τον ασθενή ή τους οικείους του θα οδηγήσει και σε έγκαιρη διάγνωση. Έτσι ο ασθενής θα μπορέσει να λάβει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και μια σωστή ιατρική καθοδήγηση, ώστε να διατηρήσει καλή ποιότητα και λειτουργικότητα στη ζωή του .