Εγκυμοσύνη – Νεογνό και κορονοϊός: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε
Από τον Δρ Αθανάσιο Μουσιώλη,
Μαιευτήρα- Γυναικολόγο
Ειδικό Ιατρικής Εμβρύου
Συνεργάτη ΙΑΣΩ Θεσσαλίας
Εγκυμοσύνη και κορονοϊός
Είναι οι έγκυες πιο ευάλωτες στη μόλυνση ή σε αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή ασθένεια, επιπλοκές ή θάνατο από τον κορονοϊό COVID-19, σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό;
Δεν υπάρχουν τεκμηριωμένες επιστημονικές πληροφορίες σχετικά με το αν υπάρχει διαφορά στην ευαισθησία των εγκύων στη μόλυνση από τον κορονοϊό COVID-19. Γενικά ξέρουμε ότι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι αλλαγές στο ανοσοποιητικό σύστημα και στη λειτουργία του σώματος κάνουν τις έγκυες πιο ευάλωτες σε λοιμώξεις του αναπνευστικού από κάποιον ιό, συμπεριλαμβανομένου και του κορονοϊού COVID-19. Είναι επίσης γνωστό ότι οι έγκυες γυναίκες διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή ασθένεια, επιπλοκές ή θάνατο σε σύγκριση με τον υπόλοιπο πληθυσμό για άλλες, παρόμοιες ασθένειες όπως π.χ. το σοβαρό αναπνευστικό σύνδρομο από κορονοϊό (SARS-CoV) και το αναπνευστικό σύνδρομο κορονοϊού Μέσης Ανατολής (MERS-CoV) καθώς και από άλλους ιούς όπως τον ιό της γρίππης, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους.
Αν και έχει παρατηρηθεί στις ΗΠΑ μετάδοση του κορονοϊού από άτομο σε άτομο, σε άτομα που είχαν στενή επαφή, ακόμα ο ιός δεν έχει μολύνει ευρέως τον πληθυσμό της κοινότητας, επομένως ο κίνδυνος για να μολυνθεί κάποιος άμεσα είναι χαμηλός. Το ίδιο ισχύει και για την Ελλάδα που τα κρούσματα είναι ελάχιστα. Οι έγκυες θα πρέπει να εφαρμόζουν τα συνηθισμένα μέτρα υγιεινής, όπως να πλένουν συχνά τα χέρια τους και να αποφεύγουν επαφές με ανθρώπους που είναι άρρωστοι.
Οι έγκυες που θα κολλήσουν τον κορονοϊό COVID-19 έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν επιπλοκές στην εγκυμοσύνη τους;
Δεν υπάρχουν τεκμηριωμένες επιστημονικές πληροφορίες σχετικά με το αν υπάρχει διαφορά στις επιπλοκές της εγκυμοσύνης σε γυναίκες που κόλλησαν τον κορονοϊό COVID-19. Σε λοιμώξεις από άλλους τύπους κορονοϊού (SARS-CoV και MERS-CoV) είχαν παρατηρηθεί παλίνδρομες κυήσεις και αποβολές. Ψηλοί πυρετοί στη διάρκεια του 1ου τριμήνου της εγκυμοσύνης μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για κάποιες ανωμαλίες του εμβρύου, αν και εδώ επίσης οι μελέτες είναι αντικρουόμενες και δεν υπάρχει οριστικό πόρισμα.
Οι έγκυες εργαζόμενες στον τομέα της Υγείας, που έρχονται σε επαφή με ασθενείς που έχουν νοσήσει από τον κορονοϊό COVID-19 διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για επιπλοκές στην κύησή τους;
Οι έγκυες που εργάζονται στον τομέα της Υγείας θα πρέπει να τηρούν τα πρωτόκολλα που υπάρχουν στο χώρο εργασίας για τις περιπτώσεις που ασχολούνται με ασθενείς που έχουν νοσήσει από τον ιό COVID-19. Είναι εξαιρετικά σημαντική η συμμόρφωση με όλους τους κανόνες πρόληψης και ελέγχου της μετάδοσης για να προστατευθούν οι έγκυες που εργάζονται στον τομέα της Υγείας. Επειδή οι πληροφορίες σχετικά με τον κορονοϊό COVID-19 και την εγκυμοσύνη είναι πολύ λίγες, προτείνεται να αποφεύγεται η επαφή των εγκύων εργαζόμενων με ασθενείς ή με ύποπτα κρούσματα για τον κορονοϊό. Έμφαση πρέπει να δοθεί ειδικά σε υψηλού κινδύνου επεμβάσεις (όπως πχ σε επεμβάσεις που παράγονται σταγονίδια), ανάλογα πάντα και με τη διαθεσιμότητα του προσωπικού.
Μετάδοση του κορονοϊού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού
Είναι δυνατόν οι έγκυες που έχουν κολλήσει τον κορονοϊό COVID-19 να μεταδώσουν τον ιό στο έμβρυο ή στο νεογέννητο (κάθετη μετάδοση);
Ο κορονοϊός COVID-19 φαίνεται ότι μεταδίδεται κυρίως από τη στενή επαφή με κάποιο μολυσμένο άτομο μέσω των σταγονιδίων από το αναπνευστικό (βήχα, φτάρνισμα κλπ). Είναι ακόμα άγνωστο αν μια έγκυος με κορονοϊό μπορεί να το μεταδόσει στο μωρό της με άλλους τρόπους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του τοκετού ή μετά. Στις ελάχιστες περιπτώσεις που έχουν καταγραφεί, κανένα από τα μωρά από έγκυες που είχαν κολλήσει τον κορονοϊό, δεν βγήκαν θετικά στο τεστ που κάναν. Επιπλέον, δεν ανιχνεύθηκε ο κορονοϊός στο αμνιακό υγρό ή στο μητρικό γάλα.
Λίγες πληροφορίες υπάρχουν και για την κάθετη μετάδοση (από μητέρα σε έμβρυο) άλλων τύπων κορονοϊού (MERS-CoV and SARS-CoV), αλλά σε καμία περίπτωση δεν διαπιστώθηκε κάθετη μετάδοση σε αυτές τις περιπτώσεις.
Νεογνά
Διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για επιπλοκές τα νεογνά μητέρων που έχουν κολλήσει τον κορονοϊό COVID-19 κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
Οι πληροφορίες και εδώ είναι λίγες αλλά υπάρχει αυξημένη πιθανότητα για επιπλοκές (π.χ. πρόωρο τοκετό) στα νεογνά μητέρων που έχουν κολλήσει τον κορονοϊό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους. Δεν είναι ξεκάθαρο όμως αν αυτές οι επιπλοκές σχετίζονται με τη μόλυνση της μητέρας και έτσι, προς το παρόν, δεν μπορεί να εκτιμηθεί ο κίνδυνος για τυχόν επιπλοκές στα νεογνά. Μέχρι να έχουμε περισσότερα στοιχεία, η γνώση μας για το θέμα βασίζεται σε λοιμώξεις από άλλους ιούς του αναπνευστικού, όπως π.χ. του ιού της γρίπης. Σε περιπτώσεις γρίπης, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος πρόωρου τοκετού και χαμηλού βάρους γέννησης. Επιπλέον, ιώσεις ή γρίπη με υψηλό πυρετό στην αρχή της εγκυμοσύνης, θα μπορούσαν να αυξήσουν τον κίνδυνο για κάποιες ανωμαλίες του εμβρύου (αν και αυτό δεν είναι ξεκάθαρα αποδεδειγμένο). Σε λοιμώξεις από άλλους τύπους κορονοϊού (SARS-CoV και MERS-CoV) κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, έχει παρατηρηθεί αυξημένη πιθανότητα πρόωρης γέννησης ή/και χαμηλού βάρους νεογνό.
Υπάρχει περίπτωση η λοίμωξη από τον κορονοϊό COVID-19 σε έγκυο ή σε νεογέννητο να έχει μακροχρόνιες συνέπειες στην υγεία και στην ανάπτυξη του μωρού;
Προς το παρόν, δεν υπάρχουν πληροφορίες για τις μακροχρόνιες συνέπειες στην υγεία του βρέφους αν κολλήσουν τον κορονοϊό ή αν εκτεθούν στον κορονοϊό όσο ήταν ακόμα μέσα στη μήτρα. Ισχύουν όμως οι μακροχρόνιες συνέπειες που τυχόν προωρότητα ή το χαμηλό βάρος γέννησης μπορεί να έχουν στην υγεία του παιδιού.
Μετάδοση μέσω του μητρικού γάλακτος
Αν μια μητέρα μολυνθεί από τον κορονοϊό COVID-19 όσο θηλάζει, διατρέχει κάποιο κίνδυνο το θηλάζον βρέφος;
AΗ μετάδοση του κορονοϊού από άνθρωπο σε άνθρωπο γίνεται σε περιπτώσεις στενής επαφής μέσω των σταγονιδιών του αναπνευστικού που παράγονται όταν ένας μολυσμένος άνθρωπος βήξει ή φταρνιστεί.
Στις πολύ λίγες περιπτώσεις που γνωρίζουμε ακόμα, δεν έχει βρεθεί ο ιός στο μητρικό γάλα γυναικών που έχουν μολυνθεί από τον κορονοϊό COVID-19. Δεν υπάρχουν πληροφορίες για το αν μπορεί ο κορονοϊός να μεταδοθεί μέσω του μητρικού γάλακτος (αν δηλαδή ανιχνεύεται ο ιός στο μητρικό γάλα μιας μολυσμένης γυναίκας).
Στις ελάχιστες περιπτώσεις γυναικών που θήλαζαν και είχαν μολυνθεί από τον κορονοϊό SARS-CoV, ο ιός δεν είχε ανιχνευτεί στο μητρικό γάλα. Εντούτοις, ανιχνεύτηκαν αντισώματα έναντι του ιού SARS-CoV σε τουλάχιστον μία περίπτωση.
