Σύνδρομο Αποφρακτικής Υπνικής Άπνοιας – Ένας αόρατος κίνδυνος για την υγεία
Σύμφωνα με έρευνες το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού, σε κάποιες χώρες αγγίζει και το 50%, αντιμετωπίζει κάποιου είδους ελαφρά ή σοβαρή διαταραχή ύπνου
Ο θεός Ύπνος σύμφωνα με τους Αρχαίους Έλληνες είναι γιος της Νύχτας και του Ερέβους. Τον φαντάζονταν νέο, ωραίο, με φτερά στους ώμους να αποκοιμίζει τους κουρασμένους καθώς τους ραντίζει με ένα κλαδί μουσκεμένο από τη δροσιά της λήθης ή καθώς τους ποτίζει από ένα κέρας υπνωτικούς χυμούς ή απλά κουνώντας τα φτερά του. Η δύναμη του θεού Ύπνου ήταν πολύ μεγάλη. Μπορεί να κοιμίσει όλους τους θεούς και όλους τους ανθρώπους. Μάλιστα κοίμισε ακόμα και τον αρχηγό των θεών, το Δία, παρά τη θέλησή του, ύστερα από πιέσεις της θεάς Ήρας, η οποία ήθελε να επηρεάσει την εξέλιξη του Τρωικού Πολέμου.
Στη σύγχρονη πραγματικότητα ο ύπνος είναι μία φυσιολογική περιοδική κατάσταση ηρεμίας κατά τη διάρκεια της οποίας σημειώνεται προσωρινή μεταβολή της συνείδησης του εξωτερικού κόσμου και επακόλουθη μείωση της μυικής δραστηριότητας, του μεταβολισμού και της ανταπόκρισης σε ερεθίσματα. Οι εναλλαγές ύπνου και εγρήγορσης ακολουθούν έναν 24 ωρών κύκλο που ονομάζεται κιρκάδιος ρυθμός και ρυθμίζονται από το κύριο ρολόι στον εγκέφαλο, γνωστό ως υπερχιασματικός πυρήνας (SCN).
Ο όρος κιρκάδιος ρυθμός προέρχεται από τη λατινική φράση circadiem και σημαίνει γύρω από την ημέρα. Πρόκειται για αλλαγές συμπεριφοράς που συνδέονται με ένα εσωτερικό ρολόι, το οποίο ακολουθεί έναν κύκλο σχεδόν 24 ωρών. Με αυτόν τον τρόπο ρυθμίζονται οι σωματικές λειτουργίες σχεδόν όλων των έμβιων όντων, από τον ύπνο έως το ξύπνημα αλλά και την έκκριση ορμονών στο σώμα. Αυτοί οι βιολογικοί ρυθμοί είναι παρόντες στους περισσότερους ζωντανούς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων των ζώων, των φυτών και των μικροβίων και φαίνεται ότι εξαρτώνται από το φως, το σκοτάδι και τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Για το λόγο αυτό οι κιρκάδιοι ρυθμοί είναι στενά συνδεδεμένοι με τον κύκλο της ημέρας και της νύχτας.
Η ποιότητα του ύπνου έχει αναγνωριστεί ως μία από τις σημαντικότερες παραμέτρους για τη διασφάλιση της ανθρώπινης υγείας τόσο της σωματικής όσο και της ψυχικής. Σύμφωνα με έρευνες το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού, σε κάποιες χώρες αγγίζει και το 50%, αντιμετωπίζει κάποιου είδους ελαφρά ή σοβαρή διαταραχή ύπνου.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Υγείας προ δεκαετίας, περίπου δύο εκατομμύρια πολίτες είχαν διαταραχές ύπνου. Όταν ένα άτομο παραβιάζει συστηματικά τον κιρκάδιο ρυθμό του, όταν καθυστερεί να επιτρέψει στο σώμα του να περάσει στην κατάσταση του ύπνου είτε όταν ο ύπνος είναι διακεκομμένος και με μικρή διάρκεια, ο εγκέφαλος με τον πρωτόγονο τρόπο λειτουργίας του, αντιλαμβάνεται ότι ο κίνδυνος είναι πια μόνιμος, άρα το σώμα χρειάζεται να βρίσκεται σε διαρκή επαγρύπνηση με επακόλουθη αύξηση των επιπέδων κορτιζόλης. Έτσι, λοιπόν, οι συνέπειες της υπερέκκρισης κορτιζόλης και άλλων φλεγμονωδών κυτταροκινών από περιστασιακές γίνονται μόνιμες με εμφάνιση διαφόρων προβλημάτων υγείας.
Οι διαταραχές ύπνου περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα νοσολογικών οντοτήτων, οι οποίες χαρακτηρίζονται από δυσκολία στην έλευση του ύπνου ή διατήρησης των σταδίων αυτού. Ανάμεσά τους διακρίνονται:
- Δυσυπνίες (αϋπνία διαφόρων μορφών).
- Υπερυπνίες (ναρκοληψία, ιδιοπαθής υπερυπνία κ.λ.π.).
- Παραϋπνίες (υπνοβασία, υπνικοί τρόμοι, συγχυτικές αφυπνίσεις, διαταραχή συμπεριφοράς σε ύπνο REM, νόσος νυκτερινών εφιαλτών).
- Διαταραχές ύπνου σε ασθενείς με αναπνευστικά, καρδιολογικά, νευρολογικά – νευρομυϊκά, μεταβολικά νοσήματα.
- Σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας. Είναι η πιο διαδεδομένη και πιο συχνή διαταραχή και μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα του ύπνου σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού.
Τι είναι το σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας
Το σύνδρομο της υπνικής άπνοιας είναι μια σοβαρή και δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση για τον πάσχοντα. Με τον όρο άπνοια στον ύπνο εννοούμε κάθε διακοπή της αναπνοής κατά τον ύπνο που να έχει διάρκεια ίση ή μεγαλύτερη από 10 δευτερόλεπτα. Κάποιες φορές η διακοπή της ροής αέρα μπορεί να μην είναι πλήρης και αυτό χαρακτηρίζεται ως υπόνοια. Επίσης, οι άπνοιες διακρίνονται σε αποφρακτικές, κεντρικές ή μικτού τύπου.
Το κάθε επεισόδιο άπνοιας προκαλεί ασφυκτικά φαινόμενα με πτώση του κορεσμού της αιμοσφαιρίνης σε οξυγόνο, ηλεκτροεγκεφαλογραφική αφύπνιση και επακόλουθη καρδιαγγειακή διέγερση με ταχυπαλμία και υπερτασικές αιχμές. Ο κατακερματισμός του ύπνου σε ασθενείς που εμφανίζουν συνήθως πάνω από 15 τέτοια επεισόδια ανά ώρα ύπνου, οδηγεί σε ποικίλα νευροβιολογικά, καρδιαγγειακά και μεταβολικά συμπτώματα.
Τα συχνότερα συμπτώματα του συνδρόμου της υπνικής άπνοιας είναι:
- Επεισόδια διακοπής της αναπνοής κατά τον ύπνο που γίνονται αντιληπτά από τους οικείους του πάσχοντα. Δυνατό ροχαλητό που διακόπτεται απότομα και ξαναρχίζει μετά από παύση αρκετών δευτερολέπτων.
- Πρωινή κούραση, αίσθημα ότι ο ύπνος δεν ήταν ικανοποιητικός.
- Σημαντική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας.
- Μείωση της ικανότητας συγκέντρωσης, διαταραχή μνήμης.
- Παρενέργειες από την ψυχική σφαίρα με ευερεθιστότητα – εκνευρισμό, άγχος, κατάθλιψη. Το άτομο βιώνει με δυσφορία τη διαχείριση των συναισθημάτων του και γίνεται ευέξαπτο και εριστικό στη συμπεριφορά του.
- Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία.
- Πρωινή ξηροστομία, φαρυγγαλγία.
- Κεφαλαλγίες.
- Αύξηση σωματικού βάρους, κεντρική παχυσαρκία.
Μεταβολικό σύνδρομο. Η μεταβολή του ορμονολογικού περιβάλλοντος και η υπερκορτιζολαιμία δημιουργούν αυξημένη ανάγκη για υδατάνθρακες, αυξάνονται οι πρωινές τιμές γλυκόζης, δίνοντας την ευκαιρία στο διαβήτη τύπου 2 να κάνει τα πρώτα του σταθερά βήματα. Με την πάροδο του χρόνου το μεγαλύτερο μέρος της τροφής που καταναλώνει το άτομο μετατρέπεται κυρίως σε λίπος.
Το έργο της καρδιάς επιβαρύνεται και εμφανίζονται καρδιαγγειακά συμβάματα. Εγκατάσταση αρτηριακής υπέρτασης, αρρυθμίες – κολπική μαρμαρυγή, εγκεφαλικό επεισόδιο, οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου.
MOTO 1
Οι διαταραχές στον ύπνο είναι σίγουρο ότι μπορούν να συμβάλλουν αρνητικά στην εξέλιξη της σωματικής, πνευματικής και ψυχικής υγείας κάθε ανθρώπου. Ο ύπνος θα πρέπει να είναι μια εμπειρία φροντίδας, ξεκούρασης και απόλαυσης
MOTO 2
Το κάθε επεισόδιο άπνοιας προκαλεί ασφυκτικά φαινόμενα με πτώση του κορεσμού της αιμοσφαιρίνης σε οξυγόνο, ηλεκτροεγκεφαλογραφική αφύπνιση και επακόλουθη καρδιαγγειακή διέγερση με ταχυπαλμία και υπερτασικές αιχμές
