Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παχυσαρκίας

Η παχυσαρκία έχει αναγνωρισθεί παγκοσμίως ως μία από τις πιο επικίνδυνες και σοβαρές ασθένειες του 21^ου αιώνα, η οποία έχει πλέον αποκτήσει διαστάσεις επιδημίας, καθώς ένας στους δύο Ευρωπαίους είναι υπέρβαρος, ενώ σχεδόν ένας στους τρεις είναι παχύσαρκος.

Τι συνέπειες έχει αυτό το φαινόμενο στην υγεία, την κοινωνία και την οικονομία μας;

Ως παχυσαρκία ορίζεται η αυξημένη συσσώρευση σωματικού λίπους στο ανθρώπινο σώμα, που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία.

Σκεφτείτε το εξής: πλέον στον κόσμο μας περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν από αίτια που σχετίζονται με το αυξημένο σωματικό βάρος, από ότι από αίτια που σχετίζονται με την ασιτία.

Το αν ένα άτομο είναι παχύσαρκο, υπέρβαρο ή όχι υπολογίζεται με τη μέτρηση του σωματικού του λίπους. Ωστόσο, επειδή αυτή είναι δύσκολη διαδικασία που χρειάζεται εξειδικευμένο εξοπλισμό, γι’ αυτή τη δουλειά κατά κανόνα χρησιμοποιείται ο “Δείκτης Μάζας Σώματος” (o γνωστός με το αγγλικό αρκτικόλεξο “BMI”), που μετρά το σωματικό βάρος σε σχέση με το ύψος, εκτιμώντας έτσι έμμεσα τη συσσώρευση λίπους στο σώμα.

Γιατί η παχυσαρκία αποτελεί πρόβλημα;

Η παχυσαρκία συνδέεται με μια σειρά από καρδιακές και μεταβολικές διαταραχές, οι οποίες μπορεί να εξελιχθούν σε χρόνια νοσήματα, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ2 -το 80-85% του ΣΔ2 στους ανθρώπους αποδίδεται στην παχυσαρκία) τα καρδιαγγειακά νοσήματα, κάποιοι καρκίνοι, η οστεοαρθρίτιδα, χολολιθιάσεις (οι πέτρες στη χολή, δηλαδή) και σοβαρές διαταραχές του ύπνου. Για κάθε αύξηση του BMI κατά 5 μονάδες αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης στεφανιαίας νόσου κατά 27% και ο κίνδυνος εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου κατά 18%. Η παχυσαρκία έχει, επιπλέον, επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, κοινωνικό αντίκτυπο αλλά και οικονομικό κόστος (ιδιαίτερα στο σύστημα υγείας).

Πηγή: προσαρμογή από Bray et al., 2017

Στα παιδιά, δε, πέρα από τις πιθανές επιπτώσεις της παχυσαρκίας στην υγεία τους πριν από την ενηλικίωση ( αυξημένες πιθανότητες αναπνευστικών ή ορθοπαιδικών προβλημάτων, μέχρι διαταραχές στην έμμηνο ρύση), δημιουργεί και την αυξημένη πιθανότητα να εμφανίσουν από την παιδική ή την εφηβική ηλικία παθολογικές καταστάσεις που κατά κανόνα εμφανίζονται στην ενήλικη ζωή (σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση -περίπου τα μισά παιδιά σχολικής ηλικίας με παχυσαρκία εμφανίζουν ιδιαίτερα αυξημένα επίπεδα αρτηριακής πίεσης).Επίσης υπάρχουν και άλλες επιπτώσεις, τα υπέρβαρα παιδιά φαίνεται ότι έχουν χαμηλότερες επιδόσεις στο σχολείο και απουσιάζουν συχνότερα και για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα από τα μαθήματα. Και, βεβαίως, το 70-80% των παχύσαρκων εφήβων παραμένουν παχύσαρκοι και ως ενήλικες.

Πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα στην Ελλάδα;

Στην Ελλάδα περισσότεροι από τους μισούς ενήλικες είναι παχύσαρκοι ή υπέρβαροι. Σύμφωνα με δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας από το 2019, το 37,9% των ενηλίκων Ελλήνων είναι υπέρβαροι και το 24,9% είναι παχύσαρκοι. Το 44% των Ελλήνων και το 30,8% των Ελληνίδων είναι υπέρβαροι/ες, ενώ τα δύο φύλα εμφανίζουν τα ίδια ποσοστά παχυσαρκίας: ένας στους τέσσερις Έλληνες και μία στις τέσσερις Ελληνίδες ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.

Ενδιαφέρον έχει επίσης το ότι στα τρία τέταρτα των ελληνικών οικογενειών τουλάχιστον ένας από τους δύο γονείς είναι υπέρβαρος ή παχύσαρκος και σε μία στις τέσσερις οικογένειες είναι και οι δύο γονείς.

Παράλληλα, τα παιδιά στην Ελλάδα εμφανίζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά παχυσαρκίας στην Ευρώπη. Το ποσοστό των παιδιών ηλικίας 4-6 ετών που είναι παχύσαρκα ή υπέρβαρα είναι 20,6%. Στα παιδιά ηλικίας 6-10 ανεβαίνει στο 38,5% και στα παιδιά ηλικίας 10-12 ετών φτάνει το 41,2%.

Όπως γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό από τα παραπάνω το πρόβλημα της παχυσαρκίας υπάρχει και χρήζει άμεσης αντιμετώπισης.

Αν έχετε πρόβλημα με τα κιλά σας, μπορούμε να σας βοηθήσουμε. Θα προσπαθήσουμε να καθορίσουμε τα αίτια της παχυσαρκίας, τις επιπλοκές που μπορεί να σας προκαλέσει και θα σχεδιάσουμε μαζί  ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους.

Η πιο βασική προϋπόθεση για την επιτυχία ενός προγράμματος απώλειας βάρους είναι η δική σας δέσμευση και διαρκής προσπάθεια, ό,τι μέθοδο απώλειας βάρους κι αν ακολουθήσετε.

*Τα παραπάνω αποτελέσματα και γραφήματα αποτελούν στοιχεία μελετών που δημοσιεύτηκαν τον Φεβρουάριο του 2022 στα πλαίσια της έρευνας διαΝΕΟσις του οργανισμού έρευνας και ανάλυσης από τη συγγραφική ομάδα του Ι.Μανιού Καθηγητή του τμήματος επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών.

• Bray, G. A., Kim, K. K. & Wilding, J. P. H. 2017. Obesity: a chronic relapsing progressive disease process. A position statement of the World Obesity Federation. Obes Rev, 18, 715-723.
• WHO 2019a. Age-standardized prevalence of obesity (defined as BMI ≥ 30 kg/m2) in people aged 18 years and over (WHO estimates), Obesity, Health 2020. Διαθέσιμο στη https://gateway.euro.who.int/en/indicators/ h2020_9-obesity/ [Ανακτήθηκε 2 Νοεμβρίου 2020].

Ειρήνη Παπαγιάννη Διατροφολόγος Διαιτολόγος Υπεύθυνη Τομέα Διατροφολογίας και Διατροφής ΙΑΣΩ Θεσσαλίας.