Τι πρέπει να γνωρίζω πριν την πρώτη σεξουαλική επαφή; Πώς θα προστατευτώ από τον ιό HPV;

Ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV): Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενο Νόσημα

• Υπάρχουν περισσότερα από 150 διαφορετικά στελέχη ιών HPV.
• Ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
• Το μοναδικό μέσο πρόληψης είναι ο εμβολιασμός που προστατεύει από ορισμένους τύπους υψηλού κινδύνου.

Υπάρχει εμβόλιο και πότε πρέπει να πραγματοποιείται;

• Υπάρχει και απευθύνεται σε για παιδιά, εφήβους ηλικίας από 9 ετών και άνω καθώς και ενήλικες.
• Χορηγείται με σκοπό να προστατέψει έναντι των νοσημάτων που προκαλούνται από τους τύπους 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 και 58 του Ιού των Ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) που συμπεριλαμβάνουν:
  • Τις προ-καρκινικές βλάβες και τους καρκίνους των γεννητικών οργάνων της γυναίκας (τράχηλος μήτρας, αιδοίο και κόλπος).
  • Τις προ-καρκινικές βλάβες και τους καρκίνους του πρωκτού και τα γεννητικά κονδυλώματα σε άνδρες και γυναίκες.

Με ποιο τρόπο με προστατεύει το εμβόλιο;

• Το εμβόλιο χρησιμοποιείται μόνο για προφύλαξη και όχι για θεραπεία.
• Σε άτομα που έχουν ήδη μολυνθεί από έναν ή περισσότερους από τους τύπους HPV, το εμβόλιο μπορεί ακόμα να προστατεύσει έναντι των νοσημάτων που σχετίζονται με τους άλλους τύπους HPV του εμβολίου και δεν έχουν μολύνει το άτομο.
• Δεν ενδείκνυται για τη θεραπεία του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, των υψηλού βαθμού δυσπλαστικών βλαβών του τραχήλου της μήτρας, του αιδοίου και του κόλπου ή των κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων.
• Το εμβόλιο θα προστατεύσει μόνο από τα νοσήματα που σχετίζονται με τους συγκεκριμένους τύπους του HPV και σε ένα περιορισμένο βαθμό από τα νοσήματα που προκαλούνται από συγκεκριμένους τύπους που σχετίζονται με τον HPV. Συνεπώς, πρέπει να συνεχίσουν να λαμβάνονται οι κατάλληλες προφυλάξεις έναντι των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (χρήση προφυλακτικού), όπως και ο τακτικός έλεγχο ρουτίνας του τραχήλου της μήτρας. Δεδομένου ότι κανένα εμβόλιο δεν είναι αποτελεσματικό 100%.
• Το εμβόλιο σε ΚΑΜΙΑ περίπτωση δεν μπορεί να προκαλέσει νοσήματα που σχετίζονται με τον HPV.

Δοσολογία και χορήγηση

Εάν είστε 9-14 ετών τη στιγμή της πρώτης ένεσης

• Το εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί σε ένα σχήμα δύο ή τριών δόσεων για κορίτσια και αγόρια.
• Για το σχήμα των δύο δόσεων, η 2η δόση πρέπει να χορηγείται 5 έως 13 μήνες μετά την 1η.
• Για το σχήμα των τριών δόσεων, η 2η δόση πρέπει να χορηγείται δύο μήνες μετά την πρώτη δόση και η 3η δόση τέσσερις μήνες μετά τη 2η. Μεταξύ της 1ης και της 2ης δόσης πρέπει πάντα να μεσολαβεί διάστημα τουλάχιστον ενός μήνα, ενώ μεταξύ της 2ης και της 3ης δόσης πρέπει να μεσολαβεί διάστημα τουλάχιστον τριών μηνών. Και οι τρεις δόσεις πρέπει να χορηγούνται εντός διαστήματος 1 έτους.
• Το εμβόλιο χορηγείται με ενδομυϊκή ένεση, κατά προτίμηση στον ώμο ή στον μηρό.

Εάν είστε 15 ετών τη στιγμή της πρώτης ένεσης

• Το εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί σύμφωνα με ένα σχήμα 3-δόσεων:
• 1η δόση: σε επιλεγμένη ημερομηνία
• δόση: 2 μήνες μετά την 1η δόση (όχι νωρίτερα από 1 μήνα μετά την 1η δόση)
• 3η δόση: 6 μήνες μετά την 1η δόση (όχι νωρίτερα από 3 μήνες μετά τη 2η δόση)
• Και οι τρεις δόσεις πρέπει να χορηγηθούν μέσα στη διάρκεια 1 έτους.

Εάν ξεχάσετε μία δόση του εμβολίου

Εάν μία προγραμματισμένη ένεση παραληφθεί, ο ιατρός σας θα αποφασίσει πότε θα δοθεί η δόση που παραλήφθηκε. Είναι σημαντικό να ακολουθείτε τις οδηγίες του ιατρού σας. Εάν ξεχάσετε την προγραμματισμένη ημερομηνία, συμβουλευθείτε τον ιατρό σας.

Όταν λαμβάνετε το εμβόλιο ως πρώτη δόση, η ολοκλήρωση του εμβολιαστικού σχήματος θα πρέπει επίσης να γίνεται με το ίδιο εμβόλιο, και όχι με άλλο εμβόλιο HPV. Η ανάγκη για αναμνηστική δόση δεν έχει τεκμηριωθεί.

Παιδιατρικός πληθυσμός

Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα του εμβολίου σε παιδιά ηλικίας κάτω των 9 ετών δεν έχει τεκμηριωθεί. Δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα.

Πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες

Όπως όλα τα εμβόλια, έτσι και το αυτό το εμβόλιο μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες, αν και δεν παρουσιάζονται σε όλους τους ανθρώπους. Οι ακόλουθες ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να παρατηρηθούν μετά τη χρήση του εμβολίου:

• Πολύ συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες – παρατηρήθηκαν στη θέση της ένεσης (πόνος, οίδημα, ερυθρότητα) και πονοκέφαλος
• Συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες – πυρετός, κούραση, ζάλη και ναυτία
• Σπάνιες – αλλεργικές αντιδράσεις.

Αλληλεπιδράσεις με άλλα φαρμακευτικά προϊόντα

Η χορήγηση του εμβολίου ταυτόχρονα με άλλα ενέσιμα εμβόλια, σε διαφορετική θέση ένεσης ή με εμβόλιο ηπατίτιδας Β (ανασυνδυασμένο) δεν παρεμπόδισε την ανοσολογική απάντηση στους τύπους του HPV.

Το εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί ταυτόχρονα με ένα συνδυασμένο αναμνηστικό εμβόλιο που περιέχει διφθερίτιδα (d) και τέτανο (Τ) είτε με κοκκύτη και/ή πολιομυελίτιδα (ΙPV) χωρίς καμία σημαντική επίδραση στην αντισωματική απάντηση οποιουδήποτε από τα συστατικά του κάθε εμβολίου.

Xρήση με ορμονικά αντισυλληπτικά

Σε κλινικές μελέτες, το 57,5 % των γυναικών ηλικίας 16 έως 26 ετών και το 31,2 % των γυναικών ηλικίας 24 έως 45 ετών που έλαβαν το εμβόλιο,  χρησιμοποιούσαν ορμονικά αντισυλληπτικά κατά τη διάρκεια της εμβολιαστικής περιόδου.

Η χρήση ορμονικών αντισυλληπτικών δεν φάνηκε να επηρεάζει την ανοσολογική απάντηση στο εμβόλιο.

Η σημαντικότητα σε άνδρες 16 έως 26 ετών

• Η σημαντικότητα του εμβολίου έναντι των εξωτερικών γεννητικών κονδυλωμάτων της πεϊκής/ περινεϊκής/περιπρωκτικής ενδοεπιθηλιακής νεοπλασίας (PIN) βαθμού 1/2/3 και της εμμένουσας λοίμωξης που σχετίζονται με τους HPV τύπους 6, 11, 16, 18, είναι αναμφισβήτητη.
• Το εμβόλιο αξιολογήθηκε σε άντρες 16-26 ετών σε μία ελεγχόμενη, διπλή-τυφλή, τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη Φάσης ΙΙΙ (Πρωτόκολλο 020), με εικονικό φάρμακο. Συμπεριλάμβανε συνολικά 4.055 άντρες, που εμβολιάστηκαν χωρίς προηγούμενο έλεγχο για παρουσία HPV λοίμωξης. Διάμεση διάρκεια παρακολούθησης → 2-9 χρόνια. Σε ένα υποπληθυσμό 598 ανδρών (GARDASIL=299, εικονικό φάρμακο=299), που είχαν σεξουαλικές επαφές με άνδρες (ΜSM) αξιολογήθηκε η αποτελεσματικότητα έναντι της ενδοεπιθηλιακής νεοπλασίας και του καρκίνου του πρωκτού, καθώς και της ενδο-πρωκτικής εμμένουσας λοίμωξης. Οι άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες (MSM) είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο για HPV λοίμωξη του πρωκτού σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό.
• Το εμβόλιο έχει πλέον εγκεκριμένη ένδειξη στην ΕΕ για την προφύλαξη από τις προκαρκινικές γεννητικές αλλοιώσεις και τα οξυτενή κονδύλωμα των έξω γεννητικών οργάνων που σχετίζονται με τον Ιό των Ανθρώπινων Θηλωμάτων (HPV) και για παιδιά και εφήβους (άρρεν) ηλικίας 9 έως 15 ετών. Η ένδειξη βασίζεται στην αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα και ανοσογονικότητα του εμβολίου.

Γεωργία Στεφανάτου, MD, MSc, Χειρουργός Γυναικολόγος – Μαιευτήρας, Εξειδικευμένη στην παιδική και εφηβική Γυναικολογία, Επιστημονικός Συνεργάτης ΙΑΣΩ